«فراماشین»، داستان زنجیره‌ی شگفت آور تکامل و هوش مصنوعی
این روزها فیلم و سریال زیاد می‌بینم. از سریال «بازی تاج و تخت» گرفته (که بسیار خوش‌ساخت و جالب، معنای زندگی و دعواهای بشری بر سر پول، قدرت و رابطه‌ی جنسی را به تصویر کشیده و نشان داده سرتاسر تاریخ همین بازی تکرار شده و می‌شود) تا فیلم تحسین‌برانگیز «شکار» که نشان می‌دهد یک اتفاق، تنها یک اتفاق خیلی خیلی کوچک ممکن است زندگی شما را به لجن بکشد! (اینکه بازی زندگی، بازی اتفاقات و شانس است.)
اما فیلمی که بر آن شدم چند خطی درباره‌ی آن بنویسم، فیلم «فراماشین» (به انگلیسی: Ex Machina) است که همانطور که پیشتر در نماهنگ تبلیغاتی آن هم دیده بودم، درباره‌ی هوش مصنوعی و مقوله‌ی «تکامل» اما این بار نه در یک عنصر طبیعی، که در یک ربات ساخته‌ی دست بشر است.
داستان این فیلم مربوط به یکی از پیشرفته‌ترین ربات‌های ساخت دست بشر است که قرار است توسط یک انسان (کالب اسمیث/ جوان ۲۶ ساله‌ای که به این پروژه ملحق می‌شود) به معرض آزمون تورینگ گذاشته شود. این مغز انسان‌نمای ساخت دست بشر، اکنون به قدری پیچیده و پیشرفته شده که می‌خواهد «زنده بماند.» و برای این‌کار دست به خلاقیت و نوآوری‌هایی می‌زند که فراتر از چیزی‌ست که سازنده‌ی آن و فردی که برای آزمون تورینگ دعوت شده تصور می‌کنند.
تماشای این فیلم از آن جهت جالب است که می‌توان در پایان شباهت‌های بسیاری بین انسان تکامل یافته و هوش مصنوعی در نظر گرفت: هر دو برنامهنویسی شده‌اند (یکی توسط طبیعت و دیگری توسط انسان) و هر دو در راستای ماندگاری (بقا) و لذت گام بر می‌دارند. در بخشی از دیالوگ‌های این فیلم، سازنده‌ی ربات (ناتان بیتمن/ مدیر عامل اجرایی یکی از محبوب‌ترین موتورهای جستجو) خطاب به کالب اسمیث می‌گوید که بسیاری از چیزهایی که در درون تو است (از جمله تمایلات جنسی و …) را خودت انتخاب نکرده‌ای و تو «کدنویسی» شده‌ای… من هم برای ایوا (ربات فوق پیشرفته) جنسیت زن انتخاب کردم و او را طوری برنامهنویسی کردم که به گفتگو با جنس مخالف بیشتر تمایل نشان دهد.
تردیدی نیست که ماشین‌ها همزمان با پیشرفت بشر، هوشمندتر می‌شوند و کارهایی که آدم‌ها در آن بهتر باشند روز به روز کمتر می‌شود. (تکامل ماشین‌ها). اما پرسش این است که این خطر چقدر جدی است؟ روزی که بشر نخستین ربات هوشمند، مانند (ایوا) در این فیلم را خلق کند، رباتی که خودش بتواند نسخه‌ای هوشمندتر از خودش تولید کند، آیا در چنین روزی می‌توان گفت کار انسان تمام است؟
